Pas op, dit is de live database! om QSK goed te kunnen testen is deze omgeving op live aangesloten.
Hoe vind jij het vak Nederlands op school? Nynke de Haan*, die nu Nederlands studeert, vond het schoolvak in elk geval niet leuk. Met hoogleraar Nederlands Marc van Oostendorp* legt ze uit waarom de studie wél leuk is en dat scholieren vaak een heel verkeerd beeld hebben.
Marc: “Scholieren hebben het gevoel een trucje te leren dat ze vervolgens jarenlang herhalen. Na hun examen vragen ze zich af of ze beter hebben leren lezen of beter een toets leesvaardigheid hebben leren maken. De nadruk ligt te veel op droge vaardigheden en er is te weinig ruimte voor meertaligheid, literatuur en literatuurgeschiedenis.”
Waarom ben jij Nederlands gaan studeren, Nynke?
Nynke: “Per toeval kwam ik tijdens een open dag bij de studie Nederlands uit. De rust, gezelligheid en het type mens sprak me meteen aan. Ook vond ik lezen leuk, al had ik niet alle verplichte boeken gelezen. Het klopt overigens niet dat studenten Nederlands allemaal van lezen houden. Dat is echt niet zo.”
Nynke: “Mijn medestudenten zijn kunstzinnig, creatief, muzikaal, maken podcasts, schrijven liedjes, gedichten of teksten voor bladen of tijdschriften.”
Marc: “Ik zie scholieren die schrijver of journalist willen worden, die van literatuur houden, van lezen en die taalkunde en communicatie interessant vinden. Dwarsdenkers, en steeds vaker ook jongens.”
Marc: “Nee, die twee hebben heel weinig met elkaar te maken. Bij de studie Nederlands gaat het vooral om de manieren waarop je naar taal kijkt. Scholieren vragen op open dagen vaak hoeveel boeken ze moeten lezen. Ze kiezen vaak voor Nederlands omdat ze van boeken houden, maar ze vrezen, onterecht, dat ze hier zoveel moeten lezen dat het niet leuk meer is.”
Nynke: “Ik was heel bang dat ik vooral grammatica zou krijgen en de hele dag onderwerpen en persoonsvormen moest onderstrepen. Daar had ik de grootste hekel aan op school. Ik vond Nederlands ook niet zo leuk op school. De boeken die we moesten lezen sloten totaal niet aan bij onze belevingswereld. Op de open dag kwam ik erachter dat het hier heel anders toegaat dan op de middelbare school.”
Nynke: “Je leert over boeken, literatuur en taalbeheersing. Ook communicatie speelt een grote rol. Bij taalkunde moet je denken aan Paulien Cornelisse; aan spelen met taal. Bijvoorbeeld aan misverstanden door bepaalde woordconstructies. Zo kun je een zin als “De stichting wil ouders in narigheid helpen”, op twee manieren opvatten. Je krijgt geen grammatica, maar onderzoekt hoe een taal in elkaar zit.”
Marc: “Je leert op veel verschillende manieren naar taal kijken: literair, taalkundig en communicatief. Nederlands is een brede studie. Het letterkundedeel is leuk voor alfa’s, taalwetenschappen voor de bèta’s en communicatie voor gamma’s.”
Marc: Zeker niet. Al is dat vaak wel het beeld. Als je net van school bent, kun je je niets ergers voorstellen. Toch zijn er ieder jaar een aantal studenten die dit vanaf het begin wél graag willen. Neerlandici komen onder meer terecht bij uitgeverijen, in de voorlichting, marketing, (online) communicatie, bij de overheid, als tolk of docent NT2 (Nederlands als tweede taal).
Nynke: “Toen ik begon wist ik niet wat ik wilde worden, maar zeker geen leraar. Nu ik steeds verder van de middelbare school af kom te staan, lijkt het me steeds leuker. Er zijn ook veel andere banen die je met je studie Nederlands kunt doen.”
Marc: “Die is goed. Als je het onderwijs wel in wilt, heb je gegarandeerd een baan na je studie. In 2024 zijn er naar schatting rond de 5.000 vacatures voor docent Nederlands. Maar zoals hierboven al staat, er zijn ook veel andere richtingen die je uit kunt met deze studie.
Marc: “Volg je hart. Na je diploma zit iedereen om je te springen. In het maatschappelijk debat hebben we neerlandici ook hard nodig. Precaire maatschappelijke kwesties zijn vaak een mijnenveld door verkeerd gebruik van de taal. Denk bijvoorbeeld aan inclusief taalgebruik: hoe moeten we precies verwijzen naar lhbti-mensen of mensen van kleur? Mensen willen graag de mentaliteit veranderen door de taal aan te passen. Maar pas als de mentaliteit is veranderd, volgt ook de taal.
Nynke: “Je hoeft niet van lezen te houden om deze studie te doen. Ook lijkt het in niets op het vak Nederlands van school. Het is een veelzijdige en creatieve studie met leuke mensen.”
- Boek: Taal is zeg maar echt mijn ding - Paulien Cornelisse; herkenbare observaties over taal. Lees ook haar andere grappige boeken.
- Boek: Nederland meertalenland –Jacomine Nortier; feiten, meningen en ideeën over meertaligheid, ook over jongerentaal.
- Boek: Wat iedereen van het Nederlands moet weten – Nicoline van der Sijs, Jan Stroop en Fred Weerman; over waarom Nederlands een fascinerende taal is. De schrijvers gaan in op klanken, woorden, woordvorming, dialect, ABN en de herkomst van woorden.
- Podcast: De Bijvangst: De taalwetenschapper en het gedroomde misverstand - Sofie Frankenmolen; over het ene universele woordje in alle talen.
- Podcast: Wat bedoel je? Podcast over heldere taal - Sanne Boswinkel, Paula van Gemen en Lodewijk van Noort; over waarom instanties en overheden zo krom schrijven.
- Podcast: Leve(n) lezen van Marit Evers & Nynke de Haan; gesprekken met bekende en minder bekende Nederlanders over hun mooiste boek.
Kijk op: Platform voor de talen
*Nynke de Haan (25) zit in het laatste jaar van haar master Nederlandse Literatuur en Cultuur aan de Universiteit Utrecht.
*Marc van Oostendorp is hoogleraar Nederlands en Academische Communicatie aan de Radboud Universiteit.